سرج ارستر obo

تعریف سرج ارستر تابلویی یا برقگیر تابلویی :
 SURGE ARRESTER OR SURGE
PROTECTOR DEVICE) SPD)

تجهیزی الکترونیکی است که وسایل برقی حساس را در زمان برخورد صاعقه یا افزایش ولتاژهای ناگهانی ناشی از صاعقه یا سوییچینگ محافظت می کند.

سرچ ارستر ها بر اساس کدام استاندارها (Surge Arrester Design Standard)

روش تست ارسترها
نحوه تست برقگیر (ارستر یا همان سرج ارستر برق) براحتی انجام می شود .

تست surge arrester در سایر موارد نیاز به امکانات ویژه ای برای تولید پالس های مشابه با صاعقه می باشد که فقط در اختیار چند شرکت در دنیا می باشد.

اجزای تشکیل دهنده سرج ارستر

سرج ارستر برق شامل اجزای زیر می باشد. اصلی ترین قسمت  وریستور و اسپارک گپ می باشد.

• بدنه سرج ارستر:

به طور معمول بدنه آنها پلاستیکی می باشد ولی معمولا در سرچ ارسترهای شبکه از بدنه آلومینیومی و در سرج ارسترهای مخابراتی از بدنه استیل استفاده می شود.

آلومینیومی

پلاستیکی

بدنه استیل

• کارکرد اسپارک گپ:

از ۲ الکترود تشکیل می شود که در فاصله معینی نسبت بهم قرارگرفته اند.
فاصله هوایی در اسپارگپ با گاز هگزا فولراید پر می شود.

ساخت سرج ارستر برق (SPD)

1. پلمپ کردن بدنه پلاستیکی قطعات داخلی
2. پرینت مشخصات سرج ارستر و تاریخ تولید
3. کنترل کیفی با کمک ربات های پردازش تصویر

سرج ارستر چگونه نصب می شود؟

ارستر ها به صورت موازی در مدار نصب می شوند.

ارستر ها به صورت موازی در مدار قرار می گیرند و در همین حین ولتاژ در حد کیلو ولت رو دو سر وریستور و سرچ ارستر قرار می گیرد به طوری که تجهیزاتی که به صورت موازی قرار دارند خاموش نشده و به عملکرد خود بدون هیچ وقفه ای ادامه می دهند.

برقگیرها برحسب ولتاژ Up (ولتاژ حفاظتی) و سرعت عملکرد کیفیت سنجی می شوند. هرچقدر ولتاژ حفاظتی کمتری داشته باشند و سریعتر روشن شوند سرج ارستر های برق با کیفیت تر هستند.

سرج ارستر برق چگونه حفاظت  می شود (Back up Fuse)؟

برقگیر ها بر اثر انتخاب نادرست یا در اثر برخورد صاعقه با قدرت بالا امکان اتصال کوتاه بین فاز و نول  وجود دارد.

زمانی که افزایش ولتاژ دائمی داشته باشیم باعث نشتی جریان و داغ شدن آن می شود .

جهت جلوگیری از اتش سوری فیوز بک آپ از سرج ارستر محافظت می کند.

شرکت های سازنده سرچ ارستر در کاتالوگ خود ماکزیمم فیوز بک آپ برای هر برقگیر ذکر می شود. این یعنی درصورتی که فیوز بالا دستی سرچ ارستر از این مقدار ماکزیمم بالاتر است ما می باید فیوز بک آپ را حتما در نظر بگیریم.

سرج ارستر برق (SPD) چگونه انتخاب می شود؟

انتخاب صحیح SPD (سرج ارستر برق) می بایست براساس استاندارد صورت بگیرد ولی به صورت مختصر می توان از نمودار ذیل استفاده نمود.

 ارستر چه انواعی دارد؟

 بر اساس نوع و محل استفاده به انواع مختلفی تقسیم می گردد که انواع آن را در ذیل بررسی خواهیم کرد.

1. ارستر تایپ ۱ = ارستر تایپ B
2. ارستر تایپ ۲+۱ = ارستر کلاس B+C
3. ارستر تایپ ۲ = ارستر کلاس C
4. ارستر تایپ ۳+۲ = ارستر کلاس C+D
5. ارستر تایپ ۳ = ارستر کلاس D

قیمت ارستر ها
بستگی به سطح حفاظت و میزان استفاده از وریستورها دارد

برای بررسی قیمت سرچ ارسترها به موارد ذیل می بایست توجه کرد:

1. آیا سرج ارستر برق تاییدیه های استاندارد مثل DIN  آلمان، TUV یا CE دارد یا خیر؟
   برقگیرها می بایست به صورت یک پکیج کامل که شامل جعبه و قطعات الکترونیکی بر اساس استاندارد IEC 62305  تست گردد.
2. سرج ارسترها آیا به صورت پایه و ماژول ارستر جدا و قابل تعویض می باشند؟برخی از برقگیرها در بازار در حالت سه فاز به صورت یک تکه می باشند و در صورت آسیب دیدن آنها می بایست پایه و ارستر را تعویض کرد ولی سرچ ارسترهای با کیفیت آلمانی معمولا پایه جدا و ماژول آن قابلیت تعویض جداگانه را دارند.
3. قیمت سرج ارستر برق بر اساس سطح حفاظتی که در هنگام وقوع صاعقه ایجاد می کند بسیار متغیر است. هر چقدر این سطح حفاظتی کمتر باشد برقگیر کیفیت بالاتری دارد و از تجهیزات بیشتر حفاظت می کند.
4. فیوز بک آپ برای جلوگیری از نشتی جریان از افزایش ولتاژ دائمی خط تغذیه و همچنین جلوگیری از آسیب به برقگیر نیاز است. سرج ارستر یا برقگیرهای با کیفیت تا آمپرهای بالاتری نیاز به فیوز بک آپ ندارند. این به معنی این است که اگر ولتاژ دائمی خط از حد مجاز سرچ ارستر بالاتر رود نشتی جریان بسیار کمی دارند.
5. ارسترها دارای کانتکت سیگنال برای ارسال فیدبک الکترونیکی برای سیستم کنترل یا آژیر نسبت به سرچ ارسترهای بدون فیدبک (fs) گران تر هستند.
6. به طور معمول سرچ ارسترهای تایپ ۱ به خاطر استفاده از اسپارک گپ های قوی تر دارای قیمت بالاتری نسبت به سرج ارستر و برقگیر تایپ ۲  هستند.
   ارسترهای تایپ ترکیبی که برای حفاظت از تجهیزات در مقابل سرج ارستر یا برقگیرهای پرتوان و همچنین برقگیر کم توان استفاده می شوند نسبت به سرچ ارسترهای تایپ ۲ قیمت بالاتری داشته ولی بواسطه سطح حفاظتی بالاتر و جایگزین شدن برای دو عدد سرچ ارستر می تواند گزینه مناسبی باشد.

سرج ارستر های ترکیبی B+C   و  C+D  در چه مواردی استفاده می شوند؟

درمواردی که فاصله تابلو اصلی با تابلو فرعی کمتر از ۱۰ متر است و در تابلو اصلی نیز تجهیزات حساس به سرج های ناشی از سوییچینگ (µs20/8)  دارد از کلاس ترکیبی B+C  استفاده می کنند.

Combination arrester, type 1+2 OBO کد فنی ۵۰۹۶۸۷۹

برقگیر C+D نیز زمانی استفاده می شود که فاصله زون ۲ و ۳ نزدیک باشد.

در واقع کلاس های ترکیبی هر دو زون حفاظتی را تحت پوشش قرار می دهند.

سرج ارستر و نام های مشابه؟

به سرج ارستر در بازار، اسامی ذیل نیز گفته می شود:

• ارستر (Arrester)
• اس پی دی (SPD)
• برقگیر (Lightning Rod)
• سرچ ارستر (اصطلاح غلط)

برقگیر(SPD) به صورت موازی با مدار بسته می شود و به محض افزایش ولتاژ از میزان ولتاژ کاری نرمال وریستور ها شروع به هدایت جریان کرده و در نانو ثانیه انرژی صاعقه یا سرج را جذب کرده و به سیستم زمین منتقل می کنند.

 ارستر به چه علتی می بایست استفاده شود؟

سرج ارستر برق به عنوان یک تجهیز حفاظتی می تواند از آسیب رسیدن به تجهیزات با ارزش شما در خانه، کارخانه یا  تاسیسات جلوگیری کند. بسته به میزان ریسک و تجهیزاتی که در محل نیاز به حفاظت دارد لزوم استفاده از سرج ارستر برق معنی پیدا می کند. به طور مثال برای مدارات روشنایی استفاده از سرچ ارستر توجیه مالی ندارد ولی برای تجهیزات مخابراتی که در معرض مستقیم صاعقه هستند و یا کارت های کنترلی دستگاه های CNC  بسیار واجب است. چون لحظه ای وقفه در تولید می تواند ضرر های بسیاری به مجموعه وارد کند.

برقگیر در چه شرایطی الزامی است؟

surge arrester در ساختمان هایی که سیستم حفاظت صاعقه ندارند ممکن است نیازی نباشد و می بایست با توجه به سیستم های صاعقه ای که در کنار ساختمان وجود دارد لزوم استفاده از SPD را بررسی کرد.

SPD در ساختمان هایی که سیستم صاعقه گیر یا حفاظت خارجی را دارند الزامی است.

همچنین براساس استاندارد IEC 62305 در ساختمان های بلند مرتبه، ساختمان های نظامی، دکل های مخابراتی، تاسیسات کوهستانی، بیمارستان ها، پروژه های صنعتی و نفت و گاز الزامی است.

سرج ارستر برق:

SPD هایی که در تابلو های توزیع برق قرار می گیرند تا ولتاژ AC  را حفاظت کنند شامل انواع ذیل می گردند:

• سرج ارستر برق کلاس B یا ارستر تایپ ۱
• سرج ارستر برق ترکیبی کلاس B+C یا ارستر تایپ ۲+۱
• سرج ارستر برق کلاس C یا ارستر تایپ ۲
• سرج ارستر برق ترکیبی کلاس C+D یا ارستر تایپ ۲+۳
• سرج ارستر برق کلاس D یا ارستر تایپ ۳

 ارستر (برقگیر) ترکیبی (Combination arrestor) چیست؟

ارسترهای ترکیبی برای مواردی پیشنهاد می شود که فاصله نصب بین محل نصب ارستر کلاس بالا دست مثل کلاس B با محل نصب ارستر کلاس بعدی مثل کلاس C کمتر از ده متر باشد. در این موارد برای اینکه بتوان تجهیزات را در برابر ضربات صاعقه ایمن کرد هم در برابر سرج های ناشی از کوپلینگ القایی یا سوییچینگ از کلاس ترکیبی B+C یا برقگیر تایپ ۲+۱ استفاده می کنند. به همین منوال از برقگیر کلاس C+D نیز در موارد مشابه استفاده می شود.

 ارستر تایپ ۱ (کلاس B):

برقگیرهای کلاس B با توانایی تحمل ضربه های مستقیم صاعقه (۳۵۰/۱۰) اصلی ترین نوع ارسترها می باشند. این ارسترها انرژی اصلی صاعقه را جذب و به سیستم زمین منتقل می کنند. در ساختمان هایی که موارد ذیل را دارند استفاده از surge arrester کلاس B الزامی است:

1. صاعقه گیر پسیو یا صاعقه گیر اکتیو دارند.
2. ترانس یا کابل هوایی وارد ساختمان می شود.
3. ارتفاع ساختمان بلند و آنتن تلویزیون یا شبکه دارند.
4. دقیقا چسبیده به ساختمانی با وضعیت های بالا باشند.

چرا این موضوعات مهم هستند؟ زمانی که صاعقه از طریق سیستم صاعقه گیر دریافت می شود جریان و ولتاژ ناشی از صاعقه از طریق هادی نزولی به سیستم زمین منتقل می شود ولی بخاطر مقاومت سیستم زمین و انرژی زیاد صاعقه امکان تخلیه کامل وجود نداشته این جریان از طریق همبندی سیستم ارت ساختمان مجدد به داخل تابلو ها بر می گردد و در این مرحله سرج ارستر های کلاس B با قدرت عبور ۵۰ کیلو آمپر از خودشان انرژی اصلی صاعقه را جذب کرده و به سیستم زمین برمی گردانند.  

در سایر موارد نیز دقیقا کابل کشی آنتن، شبکه برق باعث می شود که پس از برخورد صاعقه با موارد بالا مستقیما به داخل ساختمان منتقل شود در نتیجه ریسک خطر و قدرت صاعقه برخوردی بسیار بالاتر است.

◊  سرج ارسترهای اصلی کلاس C:

سرج ارستر OBO تکفاز  V20 1+NPE-280

بدون کانتکت سیگنال (کد فنی ۵۰۹۵۲۵۱)

با کانتکت سیگنال (کد فنی ۵۰۹۵۳۳۱)

سرج ارستر  OBOسه فاز V20 3+NPE-280

  بدون کانتکت سیگنال (کد فنی ۵۰۹۵۲۵۳)

با کانتکت سیگنال (کد فنی ۵۰۹۵۳۳۳)

سرج ارستر برق تایپ ۲ (کلاس C):

سرج ارسترهای برق کلاس C با توانایی تحمل ضربه های صاعقه در زون های ۱، ۲ و ۳ یکی از پرمصرفترین نوع ارسترها می باشند.

◊     سرج ارسترهای اصلی کلاس C:

سرج ارستر OBO تکفازV20 1+NPE-280

• با کانتکت سیگنال (کد فنی ۵۰۹۵۳۳۱)
• بدون کانتکت سیگنال (کد فنی ۵۰۹۵۲۵۱)

سرج ارستر  OBO سه فاز V20 3+NPE-280

• با کانتکت سیگنال (کد فنی ۵۰۹۵۳۳۳)
• بدون کانتکت سیگنال (کد فنی ۵۰۹۵۲۵۳)

برقگیر تایپ ۳ (کلاس D):

سرج ارستر های برق تایپ ۳ یا کلاس D برای حفاظت تجهیزات در مقابل کوپلینگ های القایی و سرج های ناشی از سوییچینگ استفاده می شود. همچنین این سرج ارسترهای برق به منظور حفاظت از مدارهای الکتریکی در آخرین مرحله در سوکت ها یا نزدیک تجهیزات قرار می گیرد.

◊    سرج ارستر های اصلی در کلاس D:

ارستر پشت پریزی USM

سرج ارستر ۵۰۹۲۸۰۰ OBO یا ارستر پریزی FC

سرج ارستر OBO 5097650 یا ارستر منبع تغذیه ۲۴ ولت VF

کاربرد: سیستم های صنعتی و ساختمان ها با حفاظت صاعقه خارجی از بالاترین کلاس I تا IV
انواع سرج ارسترهای OBO آلمان: سرج ارسترهای تابلویی OBO در رنج های مختلف و کلاس های کاری متفاوت بر اساس استاندارد IEC 62305 در تایپ های D ،C+D ،C ،B+C ،B تولید می گردد.
شرکت OBO Bettermann آلمان یکی از برجسته ترین تولید کنندگان این محصول در سطح جهانی می باشد که اقدام به تولید و توزیع سرج ارستر در انواع مختلف می نماید.